پيش از فيلمسازان موج نوي سينماي فرانسه، کمتر فيلمسازي را در تاريخ سينما مي‌توان سراغ گرفت که در کنار فيلمسازي به نظريه‌پردازي و نوشتن نقد فيلم هم پرداخته باشد(بدون در نظر گرفتن نمونه‌هاي منحصر به فردي مانند سرگي آيزنشتاين). «ساتيا‌جيت‌ راي» يکي از همان نمونه‌هاي نادر تاريخ سينماست که با هوشمندي و حضور هم‌زمان قوه‌ي شناخت و قوه‌ي ذوق و خلاقه‌اش، در کنار قريب به چهل فيلم داستاني و مستند، مجموعه‌اي از متن‌هاي تئوريک و نقد فيلم را نوشت که در کتاب «فيلم‌هاي ما و فيلم‌هاي آن‌ها» منتشر شده‌اند. تماشاي فيلم‌هاي راي، نظرگاه هر بيننده‌اي که سينماي هندوستان را با باليوود مي‌شناسد، از بنيان تغيير خواهد داد چراکه او نه فقط سينماگري متفاوت از درون سينماي هند بود، بلکه نام بزرگ‌اش در کنار بزرگ‌ترين نام‌ها، بر بلنداي المپ جهان سينما به چشم مي‌آيد. ساتيا‌جيت‌ ‌راي که در کتاب «فيلم‌هاي ما و فيلم‌هاي آن‌ها» درباره‌‌ي خداياني هم‌چون ژان رنوار، جان فورد، چارلي چاپلين و آکيرا کوروساوا نوشته، امروز خودش جايگاهي هم‌سنگ همين خدايان دارد و در پانتئون سينما صاحب کرسي‌ ويژه‌ايست. فيلم‌هاي و فيلم‌هاي آن‌ها به دو بخش مجزا تقسيم شده، يکي پرداختن موشکافانه‌ي راي به سينماي هندوستان، ازجمله فيلم‌هاي خودش، شرايط فيلمسازي و وضعيت توليد فيلم در کشور و زمانه‌اش و بخش ديگر نوشته‌هايي که آثار ديگراني را در برگرفته که او در مقام يک انديشمند و منتقد سينه‌فيل مشتاقانه آثارشان را دنبال کرده و درباره‌ي آثارشان فکر کرده و نوشته است. نوشته‌هاي ساتياجيت راي مثل فيلم‌هاي بزرگش خاصيت شعرگونه و درعين‌حال صريح و حتي تلخ و گزنده‌اي دارند که همين خصوصيات در کنار بار نظري و البته تاريخي‌شان، هر علاقه‌مند به سينمايي را به خواندن‌ مشتاق‌تر مي‌کنند.