"هويت ايراني و زبان فارسي" کتاب درخشان ديگري است از "شاهرخ مسکوب" که در آن احساس ملي را مورد واکاوي قرار داده و ارتباط آن با زبان فارسي را در دوره هاي تاريخي مختلف ايران مورد بررسي دقيق قرار مي دهد. "شاهرخ مسکوب" در اثر پيش رو، توجه خود را بر سه گروه از اهالي زبان متمرکز ساخته و رفتارهاي زباني آن ها را زير ذره بين مي برد؛ اين سه دسته عبارت اند از اهالي دين، ديوان و عرفان و "شاهرخ مسکوب" با در نظر گرفتن رويکرد حس ملي و رفتار زباني هر يک از آن ها، با دقتي مثال زدني و با نگاهي باريک بينانه، موقعيت سياسي، اجتماعي و تاريخي اين سه گروه را تجزيه و تحليل کرده و اثر عوامل ذکر شده را بر متغييرهاي مدنظر نشان مي دهد. در فصل نخست "هويت ايراني و زبان فارسي"، رابطه ي مليت ايراني با زبان و تاريخ مورد موشکافي قرار مي گيرد و نويسنده با رجوع به گذشته، دوره هاي پيش و پس از اسلام را از نظر زبان و حس ملي، هويت، دين و شعر و ارتباط حاکميت هاي ايراني با زبان فارسي مورد بررسي قرار مي دهد. فصل دوم به ارتباط اهل ديوان و نثر فارسي پرداخته و برداشت مورخين ايراني را از تاريخ نويسي به تصوير مي کشد. فصل سوم به ارتباط اهل دين و نثر فارسي اختصاص دارد و در فصل چهارم که فصل پاياني از کتاب "هويت ايراني و زبان فارسي" به قلم "شاهرخ مسکوب" است، رابطه ي اهل عرفان و نثر فارسي با توجه ويژه به زبان اسلام شريعت و اسلام طريقت، مورد نقد و بررسي قرار گرفته است.