رمان«گرترود» در حقيقت تصويري است از زندگي«هرمان هسه» که نويسنده آن را براساس اعترافات يک موسيقيدان به رشته تحرير درآورده است. هسه در فصل نخست کتاب اذعان مي‌کند: به نظر من بين تمامي شادي‌هاي ناب و بي‌غل و غشي که مردم و شاعران هميشه آرزو داشتند و مي‌انديشيده‌اند، شادي حاصل از گوش دادن به آهنگ‌هاي گوش‌نواز دنيا بهتر و نيرومندتر است. و بهترين، عزيزترين و درخشان‌ترين روياها يا آرزوهايم در اينجا نهفته شده است: يعني شنيدن صداي جهان هستي و کليت زندگي در هارموني اسرارآميز و فطري جزء عزيزترين و درخشان‌ترين روياها يا آرزوهايم بوده است.افسوس! چرا زندگي تا اين حد آشفته و ناکوک و خارج و دروغين مي‌شود و وقتي که کوتاه‌ترين آهنگ و ساده‌ترين قطعه موسيقي به ما موعظه مي‌کند که با توسل به پاکي و تهذيب مي‌توانيم به ملکوت برسيم و به هماهنگي و نوازندگي آهنگ‌هاي شيرين و دلنواز دست بيابيم. چرا اين همه دروغ، پليدي، حسد، نفرت و کينه‌توزي بين مردم رواج يافته است. بدين ترتيب، اين رمان، بحران روحي هسه را نشان مي‌دهد و در اصل، فلسفه عميق او را عرضه مي‌کند، يعني مقوله‌ي «تنهايي».