تاريخ اجتماعي ايران 1" پژوهشي است از "مرتضي راوندي" که جلد نخست از مجموعه‌ کتاب‎هايي با همين عنوان را تشکيل مي‌دهد و طي ده جلد، "تاريخ اجتماعي ايران" را مورد بررسي قرار مي‌دهد. "تاريخ‌ اجتماعي ايران"، مانند خاورميانه، همواره تحت تسلط روايت‌هاي دوگانه مدرن‌سازي از بالا به پايين و ناسيوناليسم روش‌شناختي بوده‌ است. روايتي که گاه به گروه‌هاي اجتماعي فرودست پرداخته و آنها را به عنوان «طبقات خطرناک» معرفي مي‌کند و در تضادي آشکار با نخبگان بورژوازي است. "مرتضي راوندي" اين طبقات اجتماعي و نگرش عميقا مبهم جوامعي که از آنجا آمده‌اند نسبت به آنها را بررسي مي‌کند و در پيش‌زمينه اين گروه‌ها، اين کتاب همچنين به دنبال فراتر رفتن از يک زمينه ملي محدود است و قدرت تبيين‌کننده رويکردهاي جهاني، فراملي و تطبيقي براي مطالعه "تاريخ اجتماعي ايران" را نشان مي‌دهد. "تاريخ اجتماعي ايران 1" که با دوران پيش از اسلام آغاز مي‎شود، به اساس تاريخ ايران مي‌پردازد که با مهاجرت اقوام ايراني از آسياي مرکزي به مکاني که امروزه به فلات ايران معروف است در هزاره دوم پيش از ميلاد آغاز مي‌شود. در هزاره اول پيش از ميلاد، دو دولت متمايز ايراني در قالب مادها و پارس پديد آمدند و ورود قاطعانه آنها به صحنه جهاني با به قدرت رسيدن کوروش دوم آغاز شد. امپراتوري ايراني هخامنشي رشد کرد و تبديل به بزرگترين امپراتوري سرزميني پيوسته شد که در آن زمان براي بشر شناخته شده بود، و دوست و دشمن را با مديريت نسبتا خوش‌نظم خود تحت تأثير افکار مذهبي قرار داد که بعدا با دين زرتشتي مرتبط شد. دين پيش از اسلام در ايران بر پايه‌ي سه فرمان "پندار نيک، گفتار نيک، کردار نيک" بود. بعدها تلاش ناموفق امپراتوري هخامنشي براي فتح يونان و شکست بعدي آن از اسکندر مقدوني سبب شد تا حکومت هلنيزه شده‌اي در زمان جانشينان اسکندر با عنوان سلوکيان تا يک قرن، يعني تا زمان ورود يک سلسله جديد ايراني از شرق به نام اشکانيان ادامه يابد.