کتاب حاضر که در تاريخ ديپلماسي و روابط سياسي دولتهاي اروپايي روس، انگليس، فرانسه و آلمان با ايران نوشته شده، در دو بخش عمده، به بررسي تاريخ سياست روس و انگليس با ايران ميپردازد. در تاريخ سياست روسيه در ايران سه دورة: نفوذ نظامي که از عصر پطر کبير، پايان قرن هفده تا انعقاد معاهدة ترکمانچاي (1828)؛ نفوذ مسالمتآميز، از زمان عقد معاهدة ترکمانچاي تا انقلاب ايران و اشغال تبريز به دست سپاهيان روسي (1909) و دورة مشتمل بر برهة زماني فاصلة ميان اشغال و تخلية ايران از جانب روسها، مورد توجه قرار گرفته است. در تاريخ سياست انگليس نيز چهارده دورة: پس از عقد قرارداد 1907؛ الحاق اجباري ايران به قرارداد روس و انگليس؛ رقابت انگليس و روس به رغم قرارداد 1907 و سياست سرد کرزن در قرارداد 1919، مدّنظر قرار گرفته است.