مکاتبات مارکس و انگلس دوره ي زماني اي را دربر مي گيرد که فعاليت طبقه ي کارگر اروپا به مرور از دموکراسي بورژوايي فاصله پيدا مي کند و جنبش مستقل کارگري آغاز به شکل گيري مي نمايد. از اين رو نامه هاي مارکس و انگلس تصويري دقيق و روشن از مراحل عمده ي پيدايش و تکامل جهان بيني کمونيستي و جنبش بين المللي کارگري ترسيم مي کنند. اين مکاتبات بخشي مهم از ميراث فرهنگي اين دو انديشمند به شمار مي آيند و اطلاعات مهمي از فعاليت هاي تئوريک و عملي آنان به دست مي دهند. در جلد اول ترجمه ي فارسي مکاتبات مارکس وانگلس (مجلدحاضر)، نامه هاي اين دو بنيانگذار جنبش مستقل کارگري به يکديگر، در طول دهه ي 1840 ارائه شده اند. اين بازه ي زماني (1849-1844) مراحل متعددي از تاريخچه ي پيدايش و تکامل انديشه ي مارکسيسم را در بر مي گيرد شامل: گذر مارکس و انگلس از دموکراسي انقلابي به کمونيسم، تدوين کمونيسم علمي و شرکت در انقلاب 1848/49 آلمان . نامه هاي مارکس و انگلس حاوي نشانه هايي از وحدت بين تئوري انقلابي و فعاليت هاي انقلابي مي باشند. اين نامه ها دربرگيرنده ي ايده هاي اوليه ي خلاقي هستند که اکثر آن ها بعدا در آثارشان تجلي يافته و تکامل پيدا کرده اند و علاوه بر آن نشان دهنده ي مبارزه ي بي وقفه ي آن دو براي ايجاد يک حزب فراگير طبقه ي کارگر و تلاششان جهت تدوين تاکتيک جنبش کارگري بين المللي مي باشند. به طور کلي مي توان گفت که مکاتبات مارکس و انگلس کمک مي کنند تا به منشا شکل گيري آثارشان پي ببريم و با فعاليت هاي سياسي و نظرات کمتر شناخته شده ي آنها آشنا شويم.