«الثابت و المتحوّل»، رسالة دکتري «أدونيس» (علي احمد سعيد)، متفکّر، نظريه پرداز، محقق و شاعر دنياي عرب (1930 م) است. اين کتاب در چهار جلد با عناوين «الأصول؛ تأصيل اصول؛ صدمةالحداثه و سلطةالموروث الشعري؛ صدمةالحداثه و سلطةالموروث الديني» منتشرشده که متن حاضر دربردارندة اين چهار جلد است. آدونيس در اين کتاب تلاش کرده تا سير تکوين و رشد و بالندگي جريان تجدّد را که از بطن سنّت و در کنار آن به صورت پيدا و پنهان باليده، دنبال کند. وي در اين اثر توانسته سير تاريخي دين، سياست و ادبيات عرب را از آغاز تا عصر جديد تبيين نمايد. آدونيس در پژوهش خود، ابتدا از جنبش هاي ديني فقهي بحث مي کند و پس از آن به شرح و تبيين جنبش هاي انقلابي و سياسي تأثيرگذار و دوران ساز مي پردازد و در ادامه جنبش هاي زباني را بررسي مي کند و تأکيد مي کند که جريان سنّت و تجدّد نخست در حوزة دين تکوين مي يابد و سپس در قلمرو سياست متبلور مي شود و در نهايت در عرصة ادبيات تجلّي پيدا مي کند.