بين جريان تحقق شخصيت «طبيعي» يعني آن که به طرز ناخودآگاه صورت مي پذيرد و همين جريان در موردي که با خودآگاهي به وقوع مي پيوندد، تفاوت فاحشي وجود دارد. در مورد اول خودآگاهي هيچگاه دخالت نمي کند و به همين جهت پايان تحول به همان تاريکي آغاز آن است ولي در مورد دوم آنقدر نکات تاريک به روشنايي واصل مي شوند که از يک طرف نور تمام شخصيت را فرا مي گيرد.