"هزار و يک شب" يک مجموعه ي جاويدان از قصه هاي افسانه اي چند مليتي است که "عبداللطيف طسوجي" آن را به فارسي برگردانده است. داستان هاي "هزار و يک شب" تلفيقي هستند از قصه هاي ديرينه ي ايراني، عربي و هندي که عمدتا در بغداد و ايران اتفاق مي افتند. "عبداللطيف طسوجي" مترجم و اديب دوران قاجار است که به دستور يکي از شاهزاده هاي قاجار، اين اثر شگفت انگيز را از عربي به فارسي برگرداند و اين ترجمه به قدري عالي بود که تا به امروز هم مورد استناد پژوهشگران و مورد مطالعه ي خوانندگان علاقمند قرار مي گيرد. از جنبه هاي قابل توجه کتاب "هزار و يک شب"، نقش فعال و آگاهانه اي است که زنان در آن دارا هستند. خود شهرزاد به عنوان راوي قصه که دختر وزير هم است، موفق مي شود با تدبير و کياست، هر شب از چنگال مرگبار پادشاه مستبد، زنده بيرون بيايد و علاوه بر او شخصيت هاي زن داستان هايي که تعريف مي کند، همگي کنشگر و فعال اند و از قدرتمند تا حيله گر، نقشي را بر عهده دارند. شهريار که هر شب دختري را به نکاح خويش در مي آورد و سپس او را مي کشد، اين بار مجذوب داستان هاي شهرزاد شده و هر شب تشنه ي شنيدن قصه ي بعدي است. شهرزاد هم آگاهانه روند قصه گويي خود را تحت کنترل دارد و قصه ها کليد نجات او هستند. آنچه در مضمون اين قصه ها و محتواي سازنده شان به چشم مي خورد، نشان مي دهد که شهرزاد کاملا هوشيارانه اين نقش را برگزيده و با سپر کردن سينه اش در برابر ستم پادشاهي خودکامه، تلاش مي کند تا از ريخته شدن خون افراد بيگناه به دست او جلوگيري کند.