محمد مصدق مشهور به دکتر مصدق و ملقب به مصدق‌السلطنه، سياستمدار، حقوقدان، نماينده هشت دوره مجلس شوراي ملي، استاندار، وزير و دو دوره نخست‌وزير ايران بود. محمد مصدق نخستين ايراني دارنده مدرک دکتراي رشته حقوق است. مصدق در زمان انتقال سلطنت از قاجار به پهلوي، اگر چه از سلاطين قاجار مأيوس بود با توجه به اين که معتقد بود رضا شاه با شاه شدن حکومتي برمبناي ديکتاتوري و بازگشت به استبداد ايجاد مي‌کند، با اين کار مخالفت کرد و بعد از آن يکي از منتقدين سرسخت او بود. در زمان حکومت رضاشاه، مصدق زندان رفته و مدتي را در تبعيد گذرانيد. او سلطنت پهلوي را مخلوق سياست انگلستان مي‌دانست. کتاب "مصدق و مبارزه براي قدرت در ايران" به قلم "همايون کاتوزيان" به مبارزات و روحيه ناسازگار دکتر مصدق مي پردازد. اين کتاب توسط نشر مرکز منتشر شده است و مي توان از آن به عنوان يک سند تاريخي معتبر استفاده کرد. دکتر همايون کاتوزيان در کتاب مصدق و نبرد قدرت در ايران درباره شرايط پس از شکست کودتاي شاهانه ?? مرداد مي نويسد : «حزب توده بلافاصله اعلاميه هايي بر در و ديوار چسباندند که در آن ها خواهان اعلام فوري "جمهوري دموکراتيک" شده بود. اما مصدق دستور داد همه را به فوريت از درو و ديوار بکند.» دکتر حسين فاطمي هم در سخنراني خود در ميتينگ ?? مرداد به تصميم مردم و اراده مردم در اداره کشور اشاره مي کند و رفتن شاه را پايان حکومت شاهنشاهي مي خواند