تاريخ بيهقي يا تاريخ مسعودي نام کتابي نوشته ابوالفضل محمد بن حسين بيهقي است که موضوع اصلي آن تاريخ پادشاهي مسعود غزنوي و دودمان غزنوي است. اين کتاب علاوه بر تاريخ غزنويان، قسمت‌هايي درباره صفاريان، سامانيان و دوره پيش از برآمدن و پادشاهي محمود غزنوي دارد. نسخه اصلي کتاب حدود 30 جلد بوده و از اين کتاب امروزه مقدار کمي (حدود پنج مجلد) بر جاي مانده‌است. کهن‌ترين کتابي که از تاريخ بيهقي ياد کرده‌است، تاريخ بيهق اثر ابوالحسن بيهقي بوده‌است که پس از شرح حال ابوالفضل بيهقي، از کتاب او نيز ياد کرده‌است. موضوع کتاب تاريخ بيهقي تاريخ است، اما نه آن‌ تاريخي که تا آن روز و حتي پس از آن در ايران و ساير نقاط دنيا معمول بوده است. تحليل‌هاي نقادانه و ريشه‌يابي حوادث تاريخي از مهم‌ترين مواردي است که بيهقي به آن‌ها توجه زيادي داشته است. از اين‌ها گذشته، تقريبا تمام کساني که اين کتاب را مي‌خوانند زيبايي و جذابيت نثر آن را تحسين مي‌کنند و شيفته‌ي آن مي‌شوند. بسياري معتقدند که اين کتاب با آن که تاريخي است، در حوزه‌ي ادبيات طبقه‌بندي مي‌شود، چون برترين ويژگي‌ آن رمان‌گونگي آن است و به همين دليل است که مخاطب با اثري پرکشش و جذاب سروکار دارد. کتاب «گزيده تاريخ بيهقي» که نرگس روان پور آن را تنظيم کرده است، در واقع همنطور که از عنوانش مشخص است، گزيده اي از کتاب تاريخ بيهقي را ارئه مي دهد. روان پور در اين کتاب تلاش کرده است تا گزينشي ترتيب مي دهد تا که براي مخاطب بيش از پيش جذاب باشد.